Krajową Listę Produktów Tradycyjnych utworzono na mocy ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych. Jednym z głównych celów powstania tej listy jest promocja i rozpowszechnianie informacji o produktach wytwarzanych tradycyjnymi, historycznie ugruntowanymi metodami na terenie kraju, po to, aby następnie móc je skuteczniej promować także za granicą.
- Na Listę wpisywany jest produkt, którego jakość lub wyjątkowe cechy i właściwości wynikają ze stosowania tradycyjnych metod produkcji.
- Za tradycyjne uważa się metody wykorzystywane od co najmniej 25 lat. Produkt ubiegający się o taki wpis powinien ponadto stanowić element tożsamości społeczności lokalnej i należeć do dziedzictwa kulturowego regionu, z którego pochodzi.
- Z wnioskiem o wpis na Listę występuje producent.
- Na Listę wpisywany jest tylko produkt, a nie producent. Poprzez fakt uzyskania wpisu produktów na LPT, producenci nie nabywają żadnego prawa ani do ochrony, ani do promocji wpisanych produktów jako własnych.
- Za weryfikację wniosku o wpis produktu na Listę Produktów Tradycyjnych odpowiedzialny jest marszałek województwa. który przed dokonaniem oceny zwraca się do izby gospodarczej, zrzeszającej producentów produktów regionalnych i tradycyjnych z prośba o wyrażenie opinii (najczęściej tą izbą jest Polska Izba Produktu Regionalnego i Lokalnego). Następnie wniosek przesyłany jest do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Minister jest odpowiedzialny za prowadzenie i uaktualnianie Listy Produktów Tradycyjnych. Lista jest publikowana w Dzienniku Urzędowym Ministra (raz w roku) oraz na stronach internetowych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (na bieżąco).
Produkty z obszaru LGD DOLINA GIEŁCZWI wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych MRiRW:
- Kulebiak generałowej Kickiej. Tradycję wypieku kulebiaka kultywuje pani Czesława Szczepańska, która otrzymała jego recepturę od pań Weroniki Podgórskiej, Stefanii Sawickiej i jej córki Zofii Ryć, z którymi w latach 1965-1968 działała w Kole Gospodyń Wiejskich w Jaszczowie. Kulebiak przygotowuje się, tak jak kiedyś, również teraz, tylko na specjalne okazje. Produkt był wielokrotnie nagradzany na różnego rodzaju konkursach – jest wizytówką gminy Milejów.
- Chleb żytni wygnanowski. Nazwa chleba pochodzi od nazwy miejscowości tj. Wygnanowice, w której to wypiekano go w latach międzywojennych. Tradycyjne pochodzenie produktu potwierdzają mieszkańcy wioski oraz okolic. Zebrane opinie potwierdziły, że udało się odtworzyć wygląd, smak i zapach chleba wypiekanego w latach międzywojennych przez gospodynie w tamtych okolicach. Wypiekano go zarówno w domach rodzin chłopskich jak i szlacheckich. Obecnie wypiekany poza obszarem LSR – w Stasinie.
- Miodownik z Jaszczowa. Gmina Milejów, w skład której wchodzi miejscowość Jaszczów, ma dobre warunki do produkcji miodu, głównego składnika miodownika. Obfitując w tereny leśne, łąkowe, sady sprawiła, ze na tym terenie rozwinęło się pszczelarstwo, a miód zagościł na stołach mieszkańców. Obecnie miodownik z Jaszczowa to ciasto znane w gminie Milejów, a nawet w powiecie łęczyńskim, jest wyrobem wypiekanym na potrzeby domowe, uroczystości rodzinne, gminne, powiatowe czy wojewódzkie.
- Sernik z kartoflami z Jaszczowa. Na Liście Produktów Tradycyjnych figuruje od 2015 r. Historia i tradycja pieczenia sernika z Jaszczowa – wsi położonej w gminie Milejów – sięga lat międzywojennych, a głównym składnikiem do jego wyrobu jest ser wymieszany z kartoflami.
- Flaki piaseckie. Na Liście Produktów Tradycyjnych figuruje od 19.01.2016 r. Flaki piaseckie od lat są słynne w całym kraju. Dla wielu osób, zwłaszcza smakoszy tej potrawy, Piaski są obowiązkowym przystankiem w podróży przez Lubelszczyznę. Pierwsze wzmianki o piaseckich flakach można odnaleźć z czasów, gdy odbywały się tam słynne targi końskie. Kupcy z całej Polski po udanej transakcji szli na kieliszek wódki i miskę flaków. Ułożono nawet o nich piosenkę. Pomimo zachodzących w restauracji Rarytas zmian, receptura flaków piaseckich, pozostała ciągle taka sama, jaka była w chwili otwarcia obiektu przez Gminną Spółdzielnię “Samopomoc Chłopską” w Piaskach w 1966 roku, łącznie z przygotowywaniem potrawy na węglowej kuchni.
- Trawnicka Zaciera – w dniu 7 listopada 2022 roku na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: Gotowe dania i potrawy: „Trawnicka Zaciera”. Trawnicka zaciera to tzw. „polewka na szybko”, która towarzyszy mieszkańcom gminy Trawniki od niepamiętnych czasów, zapewniając gorącą i sycącą strawę w przerwie prac polowych lub na zakończenie dnia.
Wybrane produkty lokalne: twarogowe sery piaseckie, pieróg pilaszkowicki, forszmak pilaszkowicki, zaciera trawnicka, przaśniak trawnicki na skwarkach, jabłka ze stryjeńskich sadów, miody z pasieki w Kolonii Trawniki, miody Apidis z Rybczewic Drugich, naleśniki z łobodą, pomidory milejowskie, nalewka żytniówka p. Grażyny Biniek, jabłecznik biszkoptowy p. Barbary Sochackiej, pasztet z soczewicy p. Anny Hartfil.
Tradycje kulinarne obszaru są kultywowane poprzez coroczne imprezy: Festiwal Flaków i Zacierę Trawnicką. Imprezy są okazją do promocji twórczości ludowej, rzemiosła artystycznego i kulinarnego. W stałym programie imprez są liczne konkursy kulinarne, m.in. turniej zacierkowy, konkurs nalewek.